Karakteristieke eigenschappen, ecologie en geschiedenis van de natuur:
1) introductie
Door bijzondere ligging van IJsland in de Noord-Atlantische Oceaan - ergens tussen Amerika en Europa - kan men zich afvragen of de flora van dit bijzondere kenmerken vertoond. Deze vraag wordt nog een versterkt door het sterk vulkanische karakter.
In een paar pagina's worden kenmerken ervan doorgenomen:
1) introductie (deze pagina - gaat door onder deze lijst)
2) Is de flora Amerikaans of Europees?
3) De belangrijkste vegetatietypen
4) Regionale verschillen in de flora
5) Invloeden van de ijstijden en het herstel na de laatste ijstijd
Karakteristieke kenmerken
Het aantal soorten (exclusief mossen, korstmossen en algen) is slechts zo'n 490(2). Dit is in feite een laag aantal. Een ander opvallende karakteristiek is dat het aantal endemische soorten ook (zeer) beperkt is. Een karakteristieke endemische soort is het IJslandse havikskruid (Hieracium islandicum) IJslandse havikskruid (Hieracium islandicum) . Men zou verwachten dat het aantal endemische soorten veel hoger zou zijn, gegeven de geïsoleerde positie van IJsland in de Atlantische Oceaan. Echter, de tijd sinds de laatste ijstijd is, evolutionair gezien, maar zeer kort geweest (circa 10 000 jaar). Er is dus nauwelijks tijd geweest voor soortsvorming. Hierbij wordt er van uit gegaan dat planten de ijstijden op IJsland niet konden overleven. Daarover is het laatste woord nog lang niet gezegd (zie de 5e pagina van deze achtergrondspagina's). Behalve het IJslandse havikskruid zijn er nog twee zeldzame soorten die als endemisch beschouwd kunnen worden (Elymus alopex en Euphrasia calida). Of de laatste een echte soort is is niet duidelijk. Verder is er een dubbelloofondersoort die specifiek voor IJsland is te weten Blechnum spicant ssp fallax. De nominaat komt, hoewel vrij zeldzaam, toch veel meer voor. De ondersoort "fallax" komt alleen voor in een thermisch gebied in west IJsland (Deildartunguhver in Reykholtsdalur). Sommigen menen dat het een echte soort is - en is daarmee een echte endeem. Deze wordt ook vaak aangeduid als Struthiopteris fallax. Daarnaast zijn er twee semi-endemische soorten. Dit zijn de Faroer vrouwenmantel (Alchemilla faroensis) Faroer vrouwenmantel (Alchemilla faroensis) dat alleen voorkomt in oost-IJsland en op de Faroer eilanden, en de Noordse nachtorchis (Platanthera hyperborea) Noordse nachtorchis (Platanthera hyperborea) dat overal op IJsland voorkomt, op Groenland en één eilandje in de Hudson baai (Kanada).
Totaal aantal soorten: ongeveer 490(2)
Duidelijk Europees: ongeveer 100(1)
Duidelijk Amerikaans: ongeveer 10(1)
Circumpolair: ongeveer 150 – De rest: Eur/Am/wereldwijd(1)
De factor "mens" op de flora en vegetatie van IJsland
In principe kan de invloed van de mens op de flora gesplitst worden in die van de vroege, middeleeuwse Vikingen en die van de moderne periode. Om maar wat te noemen, de vroege vikingen hebben er voor gezorgd dat de berkenbossen vernietigd werden (zie verder pagina over vegetatietypen). Men kan echter ook wel vragen stellen over de huidige overmatige begrazing van gevoelige gebieden door schapen. De schapenhouderij ligt echter zo diep verankerd in de IJslandse cultuur dat dit moeilijk bespreekbaar is. Des al niet te min zijn de IJslanders bewust geworden dat maatregelen tegen erosie nodig zijn. Één ding dat gedaan is - wederom een voorbeeld van het niet aanpakken van het feitelijke probleem (overbegrazing) maar een snelle oplossing zoeken voor de gevolgen ervan (erosie) - was het uitzaaien van de Alaskaanse lupine (Lupinus nootkatesis) Alaskaanse lupine (Lupinus nootkatesis) . Het is uitgezaaid langs wegen en geërodeerde gronden. Het is succesvol geweest, zo succesvol dat het tot grote mono-cultures geleid heeft waar IJslandse flora elementen geen kans in hebben en weggedrukt worden!
Bron:
– 1: The Vegetation and Flora of Iceland, Hörður Kristinsson American Rock Garden Society Bulletin,Vol. 33, July 1975: 105 – 111
– 2: Info van het Natural History Institute of Iceland 2017
Ga door met:
1) introductie (deze pagina - gaat door onder deze lijst)
2) Is de flora Amerikaans of Europees?
3) De belangrijkste vegetatietypen
4) Regionale verschillen in de flora
5) Invloeden van de ijstijden en het herstel na de laatste ijstijd